Năm 2011, từ ý tưởng tổ chức một lễ hội mang tên loài hoa gắn liền với thành phố - Lễ hội Hoa Phượng đỏ được tổ chức lần đầu tiên và đã nhận được sự đồng thuận và ủng hộ nhiệt liệt của các cấp lãnh đạo và nhân dân thành phố. Nhất là khi thành phố xác định đây trở thành một loại hình lễ hội văn hoá du lịch mới, mang nét độc đáo riêng có của Hải Phòng, được tổ chức thường niên, nhằm quảng bá hình ảnh thành phố. Theo đó, thời gian tổ chức Lễ hội Hoa Phượng Đỏ là tháng 5, thời điểm phượng vĩ nở rực rỡ nhất - tháng có nhiều ngày kỷ niệm lớn của đất nước và thành phố: ngày Giải phóng miền Nam 30/4, ngày Quốc tế Lao động 1/5, Kỷ niệm ngày chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5, sinh nhật Bác 19/5. Đặc biệt, mùa phượng nở cũng là dịp người dân thành phố nhớ về ngày giải phóng Hải Phòng (13/5/1955) và càng thêm tự hào về những chặng đường phát triển đã qua của một thành phố năng động ở vùng duyên hải phía Bắc của Tổ quốc, là đầu mối quan trọng trong tam giác tăng trưởng Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh (ảnh minh họa).
Lễ hội Hoa Phượng Đỏ lấy hình ảnh hoa phượng, gắn với vùng đất, con người Hải Phòng làm cốt lõi và được thể hiện qua các hình thức biểu diễn văn hoá, nghệ thuật, thể dục thể thao trên sân khấu. Trong đó, chất liệu “hoa phượng vĩ” trở thành chủ đề cho các hoạt động của Lễ hội: cuộc thi sáng tác thơ, văn về hoa phượng đỏ; thi ảnh, tranh đẹp về hoa phượng; các chương trình ca nhạc có chủ đề về thành phố và hoa phượng, trình diễn thư pháp về hoa phượng… Sắc đỏ của hoa phượng là gam màu chủ đạo trên sân khấu và trang trí tuyên truyền cổ động trên các tuyến phố và cửa ô.
Xác định mục tiêu đưa Lễ hội Hoa Phượng Đỏ thực sự trở thành lễ hội của nhân dân, thành phố khuyến khích đông đảo quần chúng nhân dân tham gia vào các hoạt động của Lễ hội, quan trọng hơn nữa là phát huy sức sáng tạo của người dân đóng góp các nội dung cụ thể cho lễ hội, làm cho lễ hội thực sự bắt nguồn từ cuộc sống, bắt nguồn từ nhân dân và quay trở lại phục vụ nhân dân. Đó là yêu cầu đã được đặt ra ngay từ sơ khai hình thành ý tưởng tổ chức lễ hội, đồng thời cũng tạo nét độc đáo, hấp dẫn, khác biệt so với các lễ hội khác trong nước và quốc tế.